Canon
Ga mee op een digitale tijdreis door de geschiedenis van verpleging en verzorging in Nederland. Van de vroege religieuze ordes tot de moderne verplegingswetenschap: ontdek de mijlpalen, mensen en bewegingen die het vak hebben gevormd.
De canon biedt een overzicht van de belangrijkste ontwikkelingen, met oog voor zowel de bekende als de minder zichtbare verhalen uit het beroep. Laat je inspireren door de rijke geschiedenis die de basis vormt van onze zorg vandaag.
De Canon van de Verpleegkunde werd in 2015, in opdracht van de Stichting Publicaties voor Verpleegkundigen en Verzorgenden, samengesteld door dr. Cecile aan de Stegge en drs. Nannie Wiegman. In 2024 is de canon herijkt door Bureau Lambregts en in 2025 in licht aangepaste vorm overgenomen door het Museum voor de Verpleegkunde.
canon van de verpleegkunde
Religieuze wortels
Florence Nightingale
Het Witte Kruis
Krankzinnigen-verpleging
Professionalisering
Nosokómos
De man in de verpleging
De Eerste Wereldoorlog
Wettelijke bescherming
De tien geboden van Melk
De Tweede Wereldoorlog
Versterking van het beroep
Verzuiling
Wet handelings-onbekwaamheid
De Z-verpleging
Hogere opleiding
Dag van de Verpleging
Ziekenverzorgenden
Modellen en theorieën
Dagonderwijs
Verplegings-wetenschap
Beroepsprofiel
In opstand!
Wet BIG
Nationaal Museum Verpleging en Verzorging
V&VN
Terug van weggeweest?
Pandemie
Religieuze wortels
Begint de geschiedenis van de verpleegkunde bij Florence Nightingale? Hoewel dat soms zo lijkt, Florence Nightingale wordt wereldwijd gezien als...
Florence Nightingale
Florence Nightingale staat bekend als de grondlegger van de moderne verpleegkunde, maar wie was zij? Ze werd geboren op 12...
Het Witte Kruis
Vanwege diverse besmettelijke ziekten die in de negentiende eeuw velen troffen, richtten artsen in 1875 de Noord Hollandse Vereeniging...
Krankzinnigen-verpleging
In 1841 vonden twee inspecteurs dat Johannes van Duuren, de Nijmeegse ‘oppasser’ in een ‘dolhuis’, het voorbeeld moest zijn voor...
Professionalisering
Op 15 september 1890 verscheen het eerste nummer van het Maandblad voor Ziekenverpleging. Nederland was hiermee een van de eerste...
Nosokómos
Vóór 1900 bestond een groot deel van de gediplomeerde verpleegkundigen uit vrouwen afkomstig uit de hogere klasse, maar na 1900...
De man in de verpleging
In 1903 merkte een auteur in het Maandblad voor Ziekenverpleging op dat een groot deel van de Nederlandse bevolking, zowel...
De Eerste Wereldoorlog
De moord op de Oostenrijkse troonopvolger, aartshertog Franz Ferdinand in 1914 leidde tot een gruwelijke wereldoorlog. Vier oorlogsjaren veranderden Europa...
Wettelijke bescherming
Voor de ‘Wet tot wettelijke bescherming van het diploma voor ziekenverpleging’ in 1921 was het diploma en de titel voor...
De tien geboden van Melk
Heleen Melk werd geboren op 14 juli 1888 in Purmerend. Al vroeg koos ze ervoor om verpleegkundige te worden. Op...
De Tweede Wereldoorlog
Naast een ernstig tekort aan zeep, wc-papier, medicijnen, textiel en uiteindelijk voedsel, bracht de Duitse bezetting tijdens de Tweede Wereldoorlog...
Versterking van het beroep
Na de Tweede Wereldoorlog begon voor de verpleging een periode van hernieuwing en versterking. Verpleegkundigen bundelden hun krachten in een...
Verzuiling
Tot de jaren zestig is Nederland ’verzuild’. Dit betekende dat de bevolking was verdeeld in vier hoofdgroepen: katholieken, protestanten,...
Wet handelings-onbekwaamheid
Vanaf 1924 gold er in Nederland een arbeidsverbod voor gehuwde vrouwen onder de 45. Als een vrouw trouwde werd ze...
De Z-verpleging
In 1957 richtte de Inspecteur voor Geestelijke Volksgezondheid, P.J. Piebenga, een driejarige opleiding in zwakzinnigenverpleging op om dit probleem aan...
Hogere opleiding
In mei 1960 richtte de staatssecretaris van Onderwijs, Gerard Stubenrouch, de structurele Commissie van Overleg Onderwijs-Volksgezondheid op. Deze commissie richtte...
Dag van de Verpleging
Elke jaar op 12 mei is het wereldwijd Dag van de Verpleging. Sinds 1964, een jaar na de internationale aankondiging,...
Ziekenverzorgenden
De opleiding tot ziekenverzorgende is in 1963 uit nood geboren. Enerzijds dwong het tekort aan verpleegkundigen tot het nemen...
Modellen en theorieën
Toen het dagonderwijs voor aankomende verpleegkundigen zijn intrede deed, hadden de docenten het moeilijk. Ze moesten in een schoolgebouw...
Dagonderwijs
De inservice-opleiding kwam steeds meer onder druk te staan. Naast deze praktische opleiding kwam er behoefte aan meer theoretisch opgeleide...
Verplegings-wetenschap
Tot de jaren tachtig was verpleegkundig handelen in Nederland vooral gebaseerd op praktische ervaring. Theorievorming liet op zich wachten. Na...
Beroepsprofiel
In 1988 stelde de Raad voor Volksgezondheid en Samenleving het eerste beroepsprofiel voor verpleegkundigen op. Dit profiel vermelde twee...
In opstand!
Op 18 november 1988 plaatste verpleegkundige Gaby Breuer een advertentie in de Volkskrant met de woorden: “Agenten verdienen weinig, verpleegkundigen...
Wet BIG
Het doel van de Wet op de beroepen in de individuele gezondheidszorg (Wet BIG) is te zorgen dat de kwaliteit...
Nationaal Museum Verpleging en Verzorging
Met de opening van het Nationaal Museum Verpleging en Verzorging (NMVV) in Angerlo kreeg de geschiedenis van de verpleging en...
V&VN
In 2006 bundelden diverse verenigingen van verpleegkundigen en verzorgenden hun krachten in één beroepsvereniging: Verpleegkundigen en Verzorgenden Nederland (V&VN). In...
Terug van weggeweest?
De wijkverpleegkundige was ooit hét gezicht van de zorg in de buurt. Na decennia van bezuinigingen en fusies leek haar...
Pandemie
Verpleegkundigen en verzorgenden IG vervulden een centrale rol tijdens de coronapandemie. Terwijl de hele wereldbevolking werd opgedragen vooral zo veel...