Naar de inhoud
Deze website is onderdeel van beroepsvereniging V&VN Onderdeel van beroepsvereniging V&VN

Adrie Schipper

Jeugd

Adriana (Adrie) Elisabeth Schipper werd geboren op 23 maart 1875. Ze wilde onderwijzeres worden, maar haar zieke moeder, die ze als jong meisje moest verplegen, vond haar eerder geschikt voor het verpleegstersberoep. Ze begon haar loopbaan als leerling-verpleegster bij de Rode Kruisopleiding van het Gemeente Ziekenhuis in Rotterdam. Om deze opleiding te volgen werden er speciale eisen gesteld. Zo moesten leerling-verpleegsters verschillende talen spreken en was er veel aandacht voor chirurgische verpleging. Deze eisen waren nodig, omdat de opleiding speciaal gericht was op het bieden van hulp in oorlogstijd. Tijdens haar opleiding besloot Adrie de opleiding tot wijkverpleegster te gaan volgen.

Verplegen in oorlogstijd

In 1899 brak de oorlog uit tussen Engeland en Transvaal en Adrie Schipper sloot zich aan bij de Nederlandse Ambulance. Haar oom, bestuurslid van het Rode Kruis, zei: ‘Je moet maar naar Zuid-Afrika, met de ambulance mee!’. Na haar tijd aan het front in Pretoria keerde ze, met een tussenstop in Portugal, terug naar Nederland en werkte een tijdlang in de Amsterdamse wijkverpleging. Maar het buitenland beviel Adrie goed, dus vertrok ze in 1905 naar Parijs, waar ze directrice werd van een chirurgische kliniek. In 1912 vroeg het Rode Kruis Adrie om opnieuw mee te gaan met de ambulance. Deze keer naar Griekenland, waar ze gewonde soldaten verpleegde.

Na de Eerste Balkanoorlog reisde Adrie Schipper af naar Frankrijk waar ze het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog mee maakte. Ze bood het Franse Rode Kruis haar diensten aan, maar daar bleek voor haar geen plaats te zijn. Toen sloot ze zich aan bij de Amerikaanse Ambulance in Frankrijk. Ze werkte hier vlak achter het front. De ellende die ze hier aantrof, overtrof alles wat ze eerder had meegemaakt. De soldaten die slachtoffer werden van de gifgasaanvallen, maakten diepe indruk op haar. Na de oorlog keerde ze terug naar Rotterdam, waar zij hielp bij de uitwisseling van Duitse en Engelse krijgsgevangenen.

Adrie Schipper uit de periode van de Boerenoorlog, 1899. Collectie Museum voor de verpleegkunde.

Naar Amerika

Adrie Schipper had altijd veel bewondering voor Amerikaanse verpleegsters. Het viel haar op hoe deskundig deze pas gediplomeerde verpleegsters zich gedroegen. Ze moesten wel een hele goede, op de praktijkgerichte opleiding hebben gehad. Daar wilde ze meer over weten en in 1922 vertrok ze, geheel op eigen initiatief en eigen kosten, naar Amerika. Hier volgde ze enkele maanden een cursus over het onderwijs aan verpleegsters op Columbia University. Deze ervaring gebruikte ze later in haar werk als docente , als waarnemend directrice van het Stads- en Academisch ziekenhuis in Utrecht, in de functie van directrice van de Amsterdamse wijkverpleging en als directrice van het bureau voor particuliere verpleging het Witte Kruis.

Florence Nightingale Medaille en meer

Op 11 juni 1937 ontving Adrie Schipper de prestigieuze Florence Nightingale Medaille. Deze medaille kreeg ze voor haar moed en professionaliteit tijdens de Zuid-Afrikaanse oorlog, de Eerste Balkan oorlog en de Eerste Wereldoorlog. De uitreiking van deze hoge onderscheiding vond plaats op het Hoofdkwartier van het Nederlands Rode Kruis in Den Haag. Daarnaast werd zij benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje-Nassau en werd haar de Rode Kruis medaille van Frankrijk en Griekenland, de Rode Kruis medaille van Verdiensten en de regeringsmedaille van Zuid-Afrika toegekend. Op 8 maart 1954 overleed Adrie Schipper na een lang ziekbed.in het ziekenhuis van de Vereniging voor Ziekenverpleging te Amsterdam.

Florence Nightingale Medaille Zuster A. Westerhof (23.03.1876 – 04.09.1935) was werkzaam als verpleegster in Rode Kruisambulances tijdens de Balkanoorlog - waarbij zij zwaar gewond raakte - en tijdens W.O.I. Zij kreeg de Florence Nightingale Medaille uitgereikt op 20 juni 1935 door Hare Koninklijke Hoogheid Prinses Juliana.

In de media

Adrie Schipper hield deze radiotoespraak tijdens ‘Het vrouwenhalfuur’ van woensdag 7 april 1937. In de speech vertelt ze over de ontwikkelingen van de moderne ziekenverpleging.

Het Algemeen Handelsblad van 12 juni 1937 berichtte in een bijlage over de Florence Nightingale Medaille van Adrie Schipper.

In het tijdschrift ‘Moeder’ van april 1950 staat een interview met Adrie Schipper. In ‘Een verpleegstertje trok de wereld in’ vertelt Schipper over haar werk als verpleegkundige.

20C-4 Q94

In het V&VN magazine schreef historica Roos Hamelink een artikel over het leven van deze bijzondere vrouw. Lees het gehele artikel hier.